Գլուխ 8
Մնացած երկու տոմսերը

Չարլիի ծննդյան օրը երեկոյան,լրագրերը հայտարարում են ,որ երկու տոմս էլ է գտնվել և մնացել է ընդհամենը մեկ տոմս:Ընթրիքից հետո Ջո պապիկը առաջարկում է նայել,թե ով է շահել երրորդ տոմսը:Պարոն Բեքեթը լրագիրը մոտեցնում է աչքերին,որ տեսնի,նրա աչքերը լավ չէին տեսնում,իսկ նա ակնոց գնելու գումար չուներ:Երրորդ տոմսը շահել էր Վիոլետ Բյուրգարտը:Բոլոր լրագրողները հավաքվել էին,որ տեսնեին աղջկան,իսկ աղջիկը կանգնել էր աթոռին և ձեռքին թափահարում էր Ոսկե տոմսը:Նա արագ -արագ խոսում էր և ոչ մեկ չէր հասկանում նրա ասաշը,քանի որ նա ծամոն էր ծամում:Նա հայտնի մաստակ ծամող էր,երբ լսել էր Ոսկե տոմսերի մասին,սկսել էր շոկոլադ ուտել,իսկ մաստակ ծամելը թողել էր:Նա իմացել էր,որ Պարոն Ուոնկան շատ մաստակ է տալու,որ նրան ամբողջ կյանքում կհերիքի:Ջոզեֆինա և Ջորջինա տատիկներին աղջիկը դուր չի գալիս և նրանք կարծում են ,որ նրա վերջը վատ է լինելու:
Չարլին հարցնում է ,թե ով է գտել չորրորդ տոմսը:Պարոն Բեքեթն ասում է նրան,որ չորրորդ գտել է Մայք Թիվի անունով մի տղա:Երբ բոլոր լրագրողները նրանց տուն էին խցկվել,նա շատ էր նեղվել:Նա իննը տարեկան էր,ով նստած հեռուստացույցի առաջ ,տաբատի գոտիից լիքը ատրճանակներ կախած,դիտում էր մի ֆիլ,որը ավազակների մասին էր:Ջորջինա և Ջոզեֆինա տատիկները զայրանում են և նրանք կարծում են ,որ բոլոր երեխաները լկստված են,սակայն Պարոն Բեքեթը նրանց վստահեցնում է ,որ ոչ բոլոր երեխաներն են լկստված:Նրանք վստահ էին ,որ վերջին տոմսն էլ շահելու է մի լկստված երեխա:

1. Գտիր  120  թվի  4/6  մասը։
   120:6×4=80
2. Գտիր  180  թվի  5/3  մասը։
   180:3×5=300
3. Գտիր  240  թվի  6/40  մասը։
   240:40x=36
4. Գտիր  250  թվի  4/5  մասը։
   250:5×4=200
5. Քանի՞  դեցիմետր  է  2/10 մետրը։
   10×2=20
6. Քանի՞ մետր  է  3/4 կմ-ը։
   1000:4×3=750
7. Քանի՞ սանտիմետր է  3/5 մետրը։
   60
8. Քանի՞ րոպե  է  4/6 ժամը:
   40
9. Քանի՞  ժամ  է  5/6 օրը։
   20
10. Քանի՞ մետր  է  3/10  կիլոմետրը։
    300
11. Գտիր մետրի  3/5 մասը։
    1-3/5=5/5-3/5=2/5
12. Արտահայտիր 2/3 ժամը  րոպեներով։
    60:3×2=40 րոպե
13. Գտիր թվի նշված մասը։
    
    450-ի   2/9-րդ մասը
    450:9×2=100
    280-ի  5/7-րդ մասը
    280:7×5=200
    300-ի  7/10-րդ մասը
    300:10×7=210
    480-ի  5/6-րդ մասը
    480:6×5=400:
    

14.Արտահայտիր նշված միավորներով։

(1/6)ժ=10 ր
(1/4)կմ = 250մ
(1/6) օր =4 ժ
(1/4) տարի = 3ամիս
(1/25) ց =4 կգ
(1/5)  մ = 20 սմ:

15.Արտահայտիր նշված միավորներով։
(3/4)  ժ=45 ր
(3/10)  կմ = 300մ
(5/6)  օր = 20ժ
(5/6)  տարի = 10 ամիս
(3/4) ց = 75 կգ
(7/10)  մ = 70 սմ:

16․ Տուփում կար 20 միատեսակ մատիտ։  Տուփից հանեցին  դրանց  3/5 մասը։  Քանի՞  մատիտ  մնաց տուփում։
20:5×3=12 մատիտ
20-12=8 մատիտ:

Այժմ ինքներդ կազմեք նմանատիպ առաջադրանքներ։

1.Արկղում կար 30 գնդակ:Արկղից հանեցին գնդակների 2/5 մասը:Քանի գնդակ մնաց արկղում:
30:5×2=12 գնդակ
30-12=18 գնդակ:

2. Գտիր թվի նշված մասը:
350 -ի 2/5 մասը:
350:5×2=140
600-ի 3/4 մասը:
600:4×3=450
3.Քանի րոպե է 2/4 ժամը:
60:4×2=30 րոպե
4.Քանի կմ է 4/5 մետրը:
1000:5×4=800 մետր
5. Քանի ժամ է 2/6 օրը:
24:6×2=8 ժամ:

Բայի դեմքը, թիվը, ժամանակը

253. Կետերի փոխարեն մտածել բայը տեղադրի՛ր համապատասխան ձևով:

            Այդ մասին նա հազար անգամ .էր մտածել.. ու ոչ մի եզրակացություն չէր արել:
            Դու ինչի՞ մասին .մտածեցիր., որ այդպես հանկարծակի վեր թռար:
            Երբ ես .մտածում եմ.. այդ մասին, աշխարհը փոխվում է աչքիս:
            Երանի՜ .մտածեիր.. ու հետո անեիր, այդ դեպքում ամեն ինչ ուրիշ կլիներ:
            .Մտածեց.., ամեն ինչ ծանր ու թեթև արեց ու որոշեց մինչև հեռանալն անպայման տեսնել   նրան:
            ..Մտածիր., հետո՛ արա, թե չէ ստիպված անընդհատ ներողություն ես խնդրում:

254. Նախադասություններում գործողություն կատարողի անունը չկա. գտի՛ր՝ մե՞կն է, թե՞ մեկից ավելի (եզակի՞ է թե՞ հոգնակի):

            Զարմացա: Տեսանք: Փնտրում ես: Վազում եք: Կտա: Կհասնեն:
Զարմացա-Ես (Եզակի)
Տեսանք-Մենք(Հոգնակի)
Փնտրում ես-Դու(Եզակի)
Վազում եք-Դուք(Հոգնակի)
Կտա-Նա(Եզակի)
Կհասնեն-Նրանք(Հոգնակի)

255. Պարզի՛ր, թե տրված բառախմբերն ի՞նչ սկզբունքով են կազմված:

            Ա. Մտնեմ, տարա, հասել է, գալիս եմ, վազում ես, թռչի, ունես ,պիտի հասկանա,         գրավել է, կգտնեմ:
            Բ. Մտնենք, տարանք, հասել են, գալիս ենք, վազում եք, թռչեն, ունեք, պիտի    հասկանաք, գրավել են, կգտնենք:
Ա-խմբում բոլոր բառերը եզակի թվով են (Ես,դու,նա):
Բ-խմբում բոլոր բառերը հոգնակի թվով են (մենք ,դուք, նրանք):

256.Նախադասությունը լրացրո՛ւ: Պատասխանի՛ր հարցին:

            Բայն ունի երկու թիվ՝ …Եզակի և …Հոգնակի :
            Բայերից բացի՝ ո՞ր բառերը թիվ ունեն .գոյական.. և .դերանուները.. :

257. Գրի՛ր, թե յուրաքանչյուր նախադասության մեջ գործողություն կատարողն ո՞վ է, և ընդգծի՛ր այն բառը, որը հուշեց:

            Օրինակ՝
Վերջերս այնտեղ հաճախ եք հյուր գնում: – Դուք:

            Երկու հարյուր կիլոմետր կտրել, եկել եմ, որ մի բան հարցնեմ:-Ես
            Ծաղկած ճյուղը քո այգու եղրևանուց ես կտրել:-Դու
            Շան վզին փոքրիկ ռադիոընդունիչ էր ամրացրել:-Նա
            Անձավում ճանճի մեծության թռչուններ տեսանք:-Մենք
            Հետաքրքիր բան եք մտածել:-Դուք
            Մեզ ամեն տարի այցելում են:-Նրանք

259. Պարզի՛ր, թե տրված բառախմբերն ի՞նչ սկզբունքով են կազմված:

            Ա. Երգում եմ, բերել եմ, լսեցի, լռեմ, կգամ, պիտի բարձրանամ:
            Երգում ենք, բերել ենք, լսեցինք, լռենք, կգանք, պիտի բարձրանանք:
Ա- Ես,մենք
            Բ. Երգում ես, բերել ես, լսեցիր, լռես, կգաս, պիտի բարձրանաս:
            Երգում եք, բերել եք, լսեցիք, լռեք, կգաք, պիտի բարձրանաք:
Բ-Դու,դուք
            Գ. Երգում է, բերել է, լսեցի, լռի, կգա, պիտի բարձրանա:
            Երգում են, բերել են, լսեցին, լռեն, կգան, պիտի բարձրանան:
Գ-Նա,նրանք