Լեզվական աշխատանք

Գոյականի հոլովումը

196. Հարցում արտահայտող բառի փոխարեն տրված գոյականները գրի՛րրանք ինչպե՞ս փոխվեցին):

Այգում մի մարդ բահով գործ էր անում:
Բահ, մկրատ, թիակ:
Այգում մի մարդ մկրատով գործ էր անում:
Բահ, մկրատ, թիակ:
Այգում մի մարդ թիակով գործ էր անում:
Բահ, մկրատ, թիակ:
Ավելացավ ով վերջավորությունը:

197. Հարցում արտահայտող բառի փոխարեն տրված գոյականները գրի՛ր (դրանք ինչպե՞ս փոխվեցին):

Հիանում էր երգով:
Երգ, աշխարհ, ընկերներ, շարժումներ:
Հիանում էր աշխարհով:
Հիանում էր ընկերներով:
Հիանում էր շարժումներով:
Ավելացավ ով վերջավորությունը:

198. Տրված նախադասությունները լրացրո՛ւ դպրոց բառով՝ ուշադրություն դարձնելով վերջավորություններին:

Ամեն առավոտ .դպրոց.. եմ գնում:
Մի մեքենա մոտեցավ մեր .դպրոցին..:
Այսօր Արան վերջինը դուրս եկավ ..դպրոցից.:
Մեր դպրոցով… բոլորս էլ հիանում ենք:
Ես ու քույրս սովորում ենք ..դպրոցում.:

199. Բառակապակցություններ կազմի՛ր հարցում արտահայտող բառի փոխարեն՝ տրված գոյականները գրելով: Բառերին ի՞նչ վերջավորություններ ավելացան:

Պառկել որտե՞ղ:
Ծովափ, մահճակալ, անդունդի եզր, գետի ափ, անտառի բացատ անկողին, հիվանդանոց:
Ծովափին, մահճակալին, անդունդի եզրին, գետի ափին, անտառի բացատում, անկողնում, հիվանդանոցում:
Բառերին ավելացան -ին,ի,ում վերջավորությունները:

204. Տրված բառերով կազմի՛ր
ա) ածանցավոր բառեր,
բ) բառաձևեր /բառաձևեր են կոչվում բառերը, որոնք ունեն վերջավորություններ/
Ջուր, ձայն, ձեռք:
Ա. անջուր,անձայն,անձեռք:
Բ.ջրակայուն,ձայնավոր,ձեռագիր:

208. Կետերի փոխարեն գրի՛ր գրիչ, բույն, ծով բառերի ձևերը:

Իր .բույնը.. հյուսել էր մեր այգու ամենաբարձր ծառի վրա:
Չմոտենաս իմ ..բնին., ձագուկներս հանկարծ կվախենան:
Ճուտը գլուխը .բնից.. դուրս էր հանել ու սպասում էր մորը:
Այդ թռչունին իր ձագերով ու .բնով.. կբերեմ, որ իմ այգում ապրի:
Ձագուկները կծկվել էին .բնում.. ու վախեցած նայում էին:
Գիշերվա փոթորկից հետո .ծովը.. հանգստանում էր:
Մեքենան մոտենում էր .ծովին.., արդեն լսվում էր նրա շառաչը:
Որոշեց .ծովից.. հեռու ապրել, որ մոռանա այդ դեպքը:
Փոթորկուն .ծովով.. հիանում եմ, բայց և վախենում եմ լեռնացող ալիքներից:
Ամբողջ օրը լողում էր .ծովում.. ու վերադառնալու մասին չէր մտածում:
Իմ .գրիչը.. լավ չի գրում:
Ձեռքը գցեց ընկերոջ ..գրիչին. ու ծոցատետրում ինչ-որ բան նշեց:
Ամբողջ թանաքը .գրիչից.. դուրս էր հոսել, ու պայուսակը տեղ-տեղ սևացել էր:
Այդպիսի բաները սովորական .գրչով.. չեն գրում:

209. Բոլոր նման բառաձևերը խմբավորի՛ր: Ո՞րն է նմանությունը:
Ափից, շենք, գյուղին, շենքով, գյուղում, ափ, գյուղով, շենքում, ափով, գյուղից, գյուղ, շենքից, ափին, շենքին:
ափից,ափ,ափով,ափին:
Շենք,շենքով,շենքում,շենքից,շենքին:
Գյուղին,գյուղով,գյուղում,գյուղից,գյուղ:
Բոլոր բառերը հոլովվում են:

213. Ընդգծված բառերը նույնարմատ (նույն արմատն ունեցող) հականիշ բառերով փոխարինի՛ր: Գոյականներն ի՞նչ ձևով դրվեցին:

Օրինակ՝
անբեղ մարդ – բեղով մարդ:

Անլուսամուտ սենյակ-լուսամուտով սենյակ
անդուռ պահեստ-դռով պահեստ
անծխնելույզ վառարան-ծխնելույզով վառարան
անդանակ մորթել-դանակով մորթել
անշնորհք նստել- շնորհքով նստել
անկարգ գնալ-կարգով գնալ
Գոյականները դրվեցին ուղղիղ ձևով:

Ածանցավոր բառերը փոխարինվեցին բառաձևերով:

214. Կետերի փոխարեն գրի՛ր ածանց կամ վերջավորություն բառերը:

Երբ արմատին կամ բառին .ածանց.. ենք ավելացնում, եղած իմաստը փոխվում է, և նոր բառ է ստացվում: Իսկ երբ .վերջավորություն.. ենք ավելացնում, բառի արտահայտած իմաստը չի փոխվում, փոխվում է նրա ձևը՝ նախադասության մյուս բառերին կապվելու համար:
..Ածանցը. բառ կազմող մասնիկ է: ..Վերջավորությունը. օգնում է, որ բառը խոuքի մեջ կապվի ուրիշ բառերի հետ:
Բառի հիմքը .վերջավորությունից.. առաջ եղած մասն է:

Կարդալ, հասկանալ, կարողանալ որևէ մեկին բացատրել Խոսքում գոյականները գործածվում են ուղիղ և թեքված ձևերով:
Գոյականը հոլովել նշանակում է խոսքի մեջ այլ բառերի հետ կապվելու համար տարբեր ձևերը (հոլովներ) կազմել (հոլովել – հին հայ.՝ գլորել, թավալել, շրջել, փոխել): Երբ բառը թեքվում կամ հոլովվում է, սովորաբար նրա ուղիղ ձևին համապատասխան վերջավորություն է ավելանում (ի, ից ով, ում և այլն): Վերջավորությունից առաջ եղած մասը բառի հիմքն

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *