Ответьте на вопросы.

1. Где находится Ереван?
    Он находится в Араратской долине.
   2. Какие реки протекают через Ереван?
   Через город протекают реки Раздан и Гетар.
   3. Какие горы видны вдали?
   Вдали видны Арарат и Арагац.
   4. Какие в Ереване улицы, проспекты, площади?
   В Ереване очень красивые улицы и проспекты, парки и площади.
2. Что осматривают гости столицы?
   Гости города с интересом осматривают его новые улицы, театры и стадионы, восхищаются его древними памятниками, музеями и картинными галереями.
   6. Сколько лет Еревану?
   Ему около трёх тысяч лет. 

Продолжите ряд однокоренными словами, используя данные ниже слова.
Составьте 3-4 предложения.
Родина, род, родной, родиться, родня. Сила, силный.
Город, городской, городок. Забота, заботливый, заботиться.
Слова для справок: городок, родной, родиться, родня, сильный, городской, заботиться, заботливый, рождение.

Допишите предложения по образцу:
Образец: Армен живёт в Ереване. Ереван – столица Армении.

1. Коля живёт в Москве. Москва – столица России . 2. Жан живёт в Париже. Париж – столица Франции. 4. Джон живёт в Лондоне. Лондон – столица Англии.
   Скажите, почему слова Ереван, Россия, Коля, Армен пишутся с большой
   буквы?

Имена людей, клички животных, названия стран, городов, деревень, гор и долин, рек и озёр пишутся с большой буквы: Армения, Арарат, Раздан, Севан, Карен, Таня, Тузик, Мурка.

Угадайте, какие буквы пропущены в данных словах. Запишите слова, которые пишутся с большой буквы.
Вардан, река, Раздан, Озеро, Среван, Степанакерт, Гюмри, Горис, проспект, Даша, город, дерево, Армения.

Ответьте на вопросы.

1. Как тебя зовут?
   Меня зовут Ева.
   2. Где ты живёшь?
   Я живу в Ереване.
   Как называется твой родной город или село?
   Мой родной город – Ереван.
   3. Кто твой любимый писатель?
   Мой любимый писатель Роалд Дал.

Вставь пропущенные слова.
Ереван много веков играл важную роль в жизни Армении. Он находиться в Араратской долине. Через город протекают реки Раздан и Гетар. Вдали видны Арарат и Арагац. Туристы оссматривают наш древний город, проспекают его памятниками.
Слова для справок: находится, протекают, играл, видны, осматривают

Составьте и запишите словосочетания со словом родной.
край (какой?) – страна (какая?) – родной, родная.
язык (какой?) – земля (какая?) – родной, родная.
город (какой?) – деревня (какая?) –родной, родная.
дом (какой?) – сторона (какая?) –родной, родная.
село (какое?) – столица (какая?) –родное, родная

1.Прочитайте текст. Подумайте и скажите, когда происходит действие? Выпишите сочетания и поставьте вопрос. Образец: Мурка любит (что делает?)

Моя Мурка очень странная кошка. Мурка любит сладкий мёд. Мама стоит у окна и наблюдает за ней. Мурка греется на солнце. Вдруг кошка чует запах мёда. Мурка открывает зелёные глаза и идёт к улью. Сластёна суёт мордочку в улей. И вдруг раздаётся громкий кошачий бежит в кусты. А за ней летят пчёлы.

Странная кошка. (какая ?)

Сладкий мёд. – (какой ?)

Мурка греется. – (что делает ?)

Чует запах. – (что делает ?)

Зелёные глаза – (какие ?)

2.Перепишите текст, заменяя форму множественного числа существительного СЛОНЫ на форму единственного числа.

 Слоны — умные животные. Их учат, и они делают всякую работу: брёвна таскают, землю копают, воду носят. Они даже гулять с детьми ходят и смотрят, чтобы детей никто не обидел.

Слон – умное животное. Его учат, и он выполняет всякую работу: носит бревно, копает землю, носит воду. Он даже гуляет с их ребенком и следит, чтобы никто не причинил ему вреда.

3.Прочитайте. В каждом ряду найдите четвёртый лишнее слово и подчеркните его.

1. молчу, кричу, стоять, рисую; 2. обещаешь, стучишь, кричишь, видит; 3. звенит, свистит, говорю, мешает; 1. читают, удивляет, идут, плачут.

4.Прочитайте текст. Определите, когда происходило действие. Выпишите слова, которые отвечают н вопрос что делал? Задайте к ним вопросы. Образец: улыбался (что делал?)

Улыбался весёлый апрель. В лесу и в поле всё гудело, прыгало, жужжало. От шума проснулся подснежник. Он встал на тонкую ножку. Красивым был первый весенний цветок! Солнце взглянуло на землю и растопило лёд. Отовсюду побежали весёлые ручейки.

Гудело, прыгало, жужжало. – (что делало?)

Проснулся. – (что сделал?)

Встал. – (что сделал?)

Взглянуло – (что сделало?)

Растопило – (что сделало?)

5.Впишите окончания глаголов. Устно определите время глаголов.

Наступила ранняя весна. Весело засияло солнце. Проснулся дремучий лес. Птички свили гнёзда. Белка выбрала высокое дерево и сделала из листьев и травки тёплый домик. Скоро у белки появилась семья — маленькие слепые бельчата.

Երկրագնդի վրա կենդանի օրգանիզմներից են բույսերը և կենդանինե­րը: Բացի դրանցից՝ կան փոքր, մանր օրգանիզմներ՝ մանրէներ, որոնց մեծ մասը բակտերիաներն են: Կան նաև սնկեր: Բակտերիաները և սնկերը տարածված են գրեթե ամենուրեք՝ մյուս կենդանի օրգանիզմների հետ կազմելով կենսոլորտը:

Բակտերիաներ: Մանրէներն այնքան փոքր են, որ անզեն աչքով տե­սանելի չեն: Դրանք տեսանելի են դառնում միայն խոշորացնող սարքերի օգնությամբ: Հոլանդացի վարպետ և բնագետ Անտոնի վան Լևենհուկը, այդպիսի մի պարզ սարք ստեղծելով, բացահայտեց մանրէները: Մանրէների մի մեծ մասը բակտերիաներն են: Դրանք պարզունակ միաբջիջ օրգանիզմներ են, որոնք սնվում, շարժվում, կիսվում և բազմանում են, օժտված են նաև այլ հատկություններով:

Բակտերիաները տարբեր ձևի են՝ ցուպիկաձև, գնդաձև, ստորակետաձև, պարուրաձև և այլն: Այդ ձևն ապահովվում է որոշա­կի լավ արտահայտված արտաքին կառույցով, որը շրջապատում է բակ­տերիան: Նման կառույցը նաև պաշտպանում է բակտերիան միջավայրի տարբեր անբարենպաստ գործոններից, օրինակ՝ սուր առարկաներից, բարձր ջերմաստիճանից կամ ճնշումից, քիմիական տարբեր նյութերից: Բակտերիաները շատ կայուն են:

Բակտերիաների միջև կան նաև գույնի, չափսի և այլ տար­բերություններ: Բակտերիաների մեծ մասն անգույն է:

Բակտերիաներն ունեն սնման տարբեր եղանակներ. մի դեպքում իրենք են առաջացնում օրգանա­կան նյութեր, մյուսում՝ օգտվում են պատրաստի նյութերից: Հո­ղում բակտերիաները շատ են (1 գրամ հողում կարող են գտնվել միլիոնավոր բակտե­րիաներ):

Բակտերիաների առանձնահատկություններից է արագ կիսումը, որի հաշվին նրանց թվաքանակր մեծ է:

Բակտերիաների մի մասը մեծ օգուտ է տալիս բնությանը: Դրանք նպաստում են որոշ բույսերի աճին և զարգացմանը, կենդանիների և մար­դու սննդառությանը։ Սակայն բակտերիաների մյուս մասը փչացնում է տարբեր պիտանի առարկաներ, բույսերում, կենդանիներում և մարդու օր­գանիզմում առաջացնում տարբեր հիվանդություններ: Այդ բակտերիանե­րը վնասակար են:

Բակտերիաների մասին գիտությունը ընդգրկված է մանրէաբանութ­յունում:

Սնկեր: Սնկերն ավելի մեծ չափերի են հասնում, քան բակտերիաները: Ունեն տարբեր ձևեր: Սնկերի մեծ մասը բազմաբջիջ է: Սնկերի մարմինը կազմված է թելերից: Որոշ սնկերում տարբերում են նաև գլխիկ և ոտիկ: Դրանք գլխարկավոր սնկեր են։

Սնկերը ևս ունեն լավ արտահայտված արտաքին կառույց, սնվում են, շնչում, բազմանում, օժտված են կենդանի օրգանիզմների այլ հատկու­թյուններով: Նրանք ունեն շատ նմանություններ բույսերի և կենդանիների հետ: Սնկերը սնվում են պատրաստի օրգանական նյութերով:

Սնկերը մեծ դեր են կատարում բնության մեջ: Սնկերի մի մասն ապ­րում է ծառերի տակ, ծառերի արմատներին մոտ և փոխազդում նրանց հետ՝ տալով և ստանալով պիտանի նյութեր, օգնելով մեկր մյուսի աճին և զարգացմանը: Դա օգտակար կապ է:

Գլխարկավոր սնկերի թվում կան ուտելի սնկեր: Դրանցից են սպիտակ սունկը, կեչասունկը, յուղասունկը, շամպինիոնը, աղվեսասունկը:

Սակայն կան այնպիսիները, որոնք թունավոր են և վնաս են հասցնում բույսերին և կենդանիներին, մարդուն: Որոշ սնկեր հարուցում են նաև տար­բեր հիվանդություններ:

Սնկերի մասին գիտությունն անվանվում է սնկաբանություն:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ի՞նչ գիտեք բակտերիաների և սնկերի մասին: Ի՞նչ օրգանիզմներ են դրանք:
   Երկրագնդի վրա,բացի կենդանիներից և բույսերից կան փոքր, մանր օրգանիզմներ՝ մանրէներ, որոնց մեծ մասը բակտերիաներն են: Կան նաև սնկեր: Բակտերիաները և սնկերը տարածված են գրեթե ամենուրեք՝ մյուս կենդանի օրգանիզմների հետ կազմելով կենսոլորտը:Նրանք միաբջիջ օրգանիզմներ են:
   Սնկերն ավելի մեծ չափերի են հասնում, քան բակտերիաները: Ունեն տարբեր ձևեր: Սնկերի մեծ մասը բազմաբջիջ է: Սնկերի մարմինը կազմված է թելերից: Որոշ սնկերում տարբերում են նաև գլխիկ և ոտիկ: Դրանք գլխարկավոր սնկեր են։Սնկերը ևս ունեն լավ արտահայտված արտաքին կառույց, սնվում են, շնչում, բազմանում, օժտված են կենդանի օրգանիզմների այլ հատկու­թյուններով: Նրանք ունեն շատ նմանություններ բույսերի և կենդանիների հետ: Սնկերը սնվում են պատրաստի օրգանական նյութերով:
   
2. Ո՞վ է բացահայտել բակտերիաները, ի՞նչ սարքի օգնությամբ:
   Բակտերիաները բացահայտել է Հոլանդացի վարպետ և բնագետ Անտոնի վան Լևենհուկը,մանրադիտակ սարքի օգնությամբ:
3. Ինչի՞ հաշվին են բակտերիաները պաշտպանվում միջավայրի անբենպաստ գործոններից:
   Բակտերիաները տարբեր ձևի են՝ ցուպիկաձև, գնդաձև, ստորակետաձև, պարուրաձև և այլն: Այդ ձևն ապահովվում է որոշա­կի լավ արտահայտված արտաքին կառույցով, որը շրջապատում է բակ­տերիան: Նման կառույցը նաև պաշտպանում է բակտերիան միջավայրի տարբեր անբարենպաստ գործոններից, օրինակ՝ սուր առարկաներից, բարձր ջերմաստիճանից կամ ճնշումից, քիմիական տարբեր նյութերից: Բակտերիաները շատ կայուն են:
4. Բակտերիաների սնման ի՞նչ եղանակներ գիտեք:
   Բակտերիաներն ունեն սնման տարբեր եղանակներ. մի դեպքում իրենք են առաջացնում օրգանա­կան նյութեր, մյուսում՝ օգտվում են պատրաստի նյութերից:
5. Ինչո՞ւմն է բակտերիաների դերը բնության մեջ և մարդու կյանքում:
   Բակտերիաների մի մասը մեծ օգուտ է տալիս բնությանը: Դրանք նպաստում են որոշ բույսերի աճին և զարգացմանը, կենդանիների և մար­դու սննդառությանը։ Սակայն բակտերիաների մյուս մասը փչացնում է տարբեր պիտանի առարկաներ, բույսերում, կենդանիներում և մարդու օր­գանիզմում առաջացնում տարբեր հիվանդություններ: Այդ բակտերիանե­րը վնասակար են:
   
6. Ի՞նչ գիտեք սնկերի և ծառերի փոխադարձ կապի մասին:
   Սնկերը մեծ դեր են կատարում բնության մեջ: Սնկերի մի մասն ապ­րում է ծառերի տակ, ծառերի արմատներին մոտ և փոխազդում նրանց հետ՝ տալով և ստանալով պիտանի նյութեր, օգնելով մեկր մյուսի աճին և զարգացմանը: Դա օգտակար կապ է:
7. Որո՞նք են ուտելի սնկերը: Իսկ որո՞նք են թունավոր:
   Գլխարկավոր սնկերի թվում կան ուտելի սնկեր: Դրանցից են սպիտակ սունկը, կեչասունկը, յուղասունկը, շամպինիոնը, աղվեսասունկը:Սակայն կան այնպիսիները, որոնք թունավոր են և վնաս են հասցնում բույսերին և կենդանիներին, մարդուն: Որոշ սնկեր հարուցում են նաև տար­բեր հիվանդություններ:
   
8. Հետաքրքրվեք բակտերիաներով և սնկերով հարուցված հիվանդութ­յունների և դրանք կանխարգելելու միջոցառումների մասին:
9. Հիվանդածին բակտերիաներ կա­րող են տարածվել բերանում, հան­գեցնել բորբոքման: Այդ պատճա­ռով խորհուրդ է տրվում ամեն օր մաքրել ատամները: Ին­չո՞ւ, փորձեք հասկանալ և բացատ­րել:
   Երբ հիվանդածին բակտերիաները հավաքվում են բերանի խոռոչում,այնտեղ իրենց համար լավ միջավայր է:Սննդի հետ,ջուր խմելուց կարող են ներթափանցել մեր օրգանիզմ և տարբեր հիվանդությունների պատճառ դառնալ:Դրա համար խորհուրդ է տրվում միշտ մագուր պահել բերանի խոռոչը,անընդհատ լվանալ ատամները:

spent-ծախսած
pretended-ձեւացրեց
clothes-հագուստ
laughed-ծիծաղեց
disappeared-անհետացել է
stolen-գողացել
slipped-սայթաքեց
hole-փոս
cried-լաց եղավ

Առաջադրանքներ

1․ Ինչո՞ւ էր Չալանկը ամռան օրերին տանջվում ճանճերից։
Չալանկը տանջվում էր ճաճերի ձեռքում,որովհետև նրա ականջները և պոչը կտրել էին:
2․ Փորձիր հիշել շան հետ կապված որևէ հետաքրքիր պատմություն և համառոտ գրել դա։
Գուչի
3․ Բնութագրեք պատմվածքի շանը, խոսքը հիմնավորիր տեքստից հատվածներով։
Մեր Չալանկը մի սև, բրդոտ շուն էր, կուրծքն ու վիզը ճերմակ, որ հեռվից թվում էր սպիտակ վզկապ։
Զարմանալի շուն էր մեր Չալանկը, տարբեր մարդկանց վրա հաչում էր տարբեր ձևով․ մուրացկանների վրա հատընդհատ, ասես իմացնելու համար միայն. անծանոթների վրա կասկածանքով:

Իսկ Չալանկը երբեք սուտ չէր հաչում… Դա արդեն հայտնի էր:
Նա շատ հոգատար և ազնիվ շուն էր:

4․ Տեքստից դուրս գրեք անձնանիշ և իրանիշ 5-ական գոյականներ, դրանք դրեք գործիական հոլովով։
Անձնանիշ-մայր,հայր,գող,մուրացկան,բարեկամ
Իրանիշ-շուն,հավ,հող,փոս,տավար:
5․ Տքստում գտեք 1-ին, 2-րդ և 3-րդ դեմքով գործածված եզակի թվով դերանուններ, դրանք դարձրեք հոգնակի։
Ես-գող-գողեր
դու-մուրացկան-մուրացկաններ
նա-բարեկամ-բարեկամներ

Մայրիկս իր տարեդարձի 23 ամյակին նվեր էր ստացել Պիդբուլ ցեղատեսակի շուն և նրա անունն էր դրել Գուչի:Նա աղջիկ էր և շատ գեղեցիկ:Բայց Գուչին այլևս չկա,նա անցած տարի է սատկել,հենց Ամանորի գիշերը:Նա շատ ծեր էր:Գուչիի հետ կապված շատ հիշողություններ կան,սակայն ես կառանձնացնեմ մեկը,որը իմ մեջ ավելի շատ է տպավորվել:
Դա եղել է ,երբ ես ընդամենը չորս տարեկան էի:Ես ու իմ եղբայր Հենրին խաղում էինք տատիկենցս բակում և հանկարծ գետի կողմից մի շատ տարօրինակ ձայներ լսվեցին:Տատիկենցս տունը գտնվում է Հրազդան գետի ափին:Գետում շատ բադիկներ են լողում և դրանք մեր հարևաններին են:Մայրիկս ամեն օր Գուչիին արձակում էր նույն ժամին,նա գնում ման էր գալիս և վերադառնում էր իր բուն:Այս անգամ նա գետից մի մեծ սև բադ էր բռնել և նրա թևից քաշ տալով բերում էր հայաթ:Բադը այնպիսի ձայներ էր հանում և փորձում էր ազատվել Գուչիից:Սակայն դա նրա մոտ չէր ստացվում :Գուչին շատ ամուր էր բռնել նրա թևից:Ես ու Հենրին այդ տեսնելով իսկույն կանչեցինք մայրիկի:Մայրիկս արագ եկավ և փորձում էր ազատել բադին:Գուչին միայն մայրիկիս էր լսում,նա անգամ մայրիկիցս վախենում էր:
Գուչին նստել էր բադի վրա ամուր բռնել էր նրա թևից և նայում էր մայրիկիս երեսին,կարծես հայացքով խոսում էր նրա հետ ասելով ,որ սա իմն է:Մայրիկս այնպես էր բարկացել Գուչիի վրա,անընդհատ գոռում էր:Երբ մայրիկս բռնեց Գուչիի վզկապից ,նա վախից բաց թողեց բադի թևը և բադը փախավ:Մայրիկս անընդհատ բարկանում էր Գուչիի վրա և նրա վզկապից քաշ տալով տանում էր դեպի բունը:Ես ու եղբայրս նայում էինք և զարմանում ,թե ինչպես է Գուչին այդքան լսում մայրիկին:Այդ դեպքից հետո Գուչին մի քանի օր խեղճացել էր,նա կարծես հասկացել էր իր մեղքը: