Հայաստանում մ. թ. ա. VI–IV հազարամյակներից սկզբնավորված արհեստներից են կավագործությունը, քարգործությունը, փայտամշակությունը,գորգագործություն և այլն:


Կավեգործություն ,Խեցեգործություն


Խեցեգործությունը Հայաստանում հայտնի է դեռևս հին ժամանակներից։ Քանի որ Հայաստանում առկա են խեցեգործության համար անհրաժեշտ բոլոր նյութերը (Հայաստանի բարձրորակ կավերը հայտնի են դեռ վաղ ժամանակներից), ապա դա հնարավորություն է ընձեռում լայնորեն ուսումնասիրել խեցեգործական տեխնիկան իր բոլոր տեսակներով։ Ներկայումս Հայաստանի տնային պայմաններում կատարվող խեցեգործության մեջ կիրառվում է երեք տեխնիկա՝ ձեռքով ծեփելու տեխնիկա, ձեռքի դուրգով ամանեղեն պատրաստելու տեխնիկա և ոտքի դուրգով պատրաստելու տեխնիկան։ Ամենավաղ տեխնիկան ձեռքով ծեփելու տեխնիկան է, որի դեպքում ամանը ձևավորվում է գլանված կավի երկար շերտերից, որոնք շարվում են միմյանց վրա և վերջում ձեռքով հարթեցվում։

Գորգագործություն

Հայաստանում գորգագործությունը՝ իբրև արհեստ զարգացած է եղել դեռևս վաղնջական ժամանակներից։ Այս մասին են վկայում Արենի 1 քարայրում գտնված գործվածքները, մ. թ. ա. 5-րդ դարի թվագրվող պազիրիկ գորգը, ինչպես նաև հայկական գորգարվեստի մասին մի շարք պատմաբանների կողմից պահպանված հիշատակություններ։ Պատմական Հայաստանում գորգերն ու կարպետները համարվում էին առաջին անհրաժեշտության իրեր։ Դրանք փռում էին հատակին, կախում պատերից և գործածում որպես ծածկոց։ Գրեթե բոլոր բնակավայրերում գործում էին կարպետներ՝ քիլիմներ, ծածկոցներ, վարագույրներ, թամբեր, խուրջիններ, վերմակներ, աղի տոպրակներ, ձիու ծածկոցներ և գորգեր։ Այս արհեստն այնքան սերտ էր կապված առօրյա կյանքի հետ, որ այն իմանալը պարտադիր էր։ Գորգը նաև հայ աղջիկների օժիտի անբաժանելի մասն էր, ուստի վաղ հասակից նրանք սովորում էին այս արհեստն ու գործում իրենց օժիտի գորգերը։

Հայաստանում մ. թ. ա. VI–IV հազարամյակներից սկզբնավորված արհեստներից են կավագործությունը, քարգործությունը, փայտամշակությունը:Պղնձի, կապարի, անագի, երկաթի և ազնիվ մետաղների հանույթի ու մշակման, հալման և ձուլման տեխնիկայի կատարելագործմանը զուգահեռ զարգացել են մետաղագործական արհեստները՝ պղնձագործությունը, բրոնզագործությունը, դարբնությունը, զինագործությունը, ոսկերչությունը, պատրաստվել են գյուղատնտեսական գործիքներ (բահ, քլունգ, գութանի ու արորի խոփեր և այլն), կենցաղային իրեր (կաթսա, ճրագ, մոմակալ և այլն), զարդեր (մատանի, ականջօղեր, գոտի, ապարանջան և այլն): Մետաղագործության բազմաթիվ նմուշներ պահպանվել են մինչև մեր օրերը: Հնագիտական պեղումների ժամանակ Հայաստանում հայտնաբերվել են մեծ քանակությամբ ոսկե, արծաթե, բրոնզե առարկաներ: Քարի տարատեսակներով հարուստ Հայաստանում հնագույն ժամանակներից առավելապես զարգացած էին քարգործությունը. տները, ամրոցները, իջևանատները, եկեղեցիները, կամուրջները հիմնականում կառուցվել են քարից: Միջնադարում կատարելության են հասել նաև կրագործությունը, գաջագործությունը: Հայ շինարարները կրից և գիպսից պատրաստել են հատուկ զարդեր շենքերի ներսը նախշազարդելու համար: Անի և Դվին քաղաքների պեղումներով հայտնաբերվել են դրանց բազմաթիվ հետքեր: Համընթաց սկիզբ են առել նաև կավագործությունը (բրուտագործություն) և ապակեգործությունը, հախճապակու արտադրությունը, որը IX–XI դարերում զարգացման բարձր մակարդակի է հասել Անիում ու Դվինում, շարունակվել Կուտինայում (Թուրքիա): Կավագործ արհեստավորները զարգացրել են նաև շինարարական խեցեղենի՝ աղյուսի, կղմինդրի, փողրակների արտադրությունը: Դարերի խորքից են գալիս նաև ատաղձագործությունը, երկրագործական գործիքների, կահույքի  արտադրությունը ,նավաշինությունը, փայտի գեղարվեստական փորագրությունը և այլն:

Բուրվառ (արծաթ, XVIII դար, Մայր աթոռ Սբ Էջմիածին)

Հայաստանը հայտնի էր նաև իր գործվածքներով (բեհեզ, ծիրանի, կերպաս, թավիշ, դիպակ) ու կաշվեղենով, դրանք արտադրող արհեստներով՝ գզրարություն, մանածագործություն, մետաքսագործություն, բամբակագործություն, կտավագործություն, գորգագործություն, կարպետագործություն, թաղիքագործություն, կոշկակարություն, որոնց սերտորեն կապված էր ներկարարությունը: Պատմական Հայաստանի քաղաքներից շատերը որևէ արհեստի նշանավոր կենտրոններ էին: Արհեստավորներին ղեկավարել են տվյալ արհեստի շահերը պաշտպանող համքարությունները: Բարձրորակ կերտվածքներ պատրաստող արհեստները շարունակ կատարելագործվում և առավելագույնս մոտենում են արվեստներին:

Найди и выпиши слова, отвечающие на вопросы кто? что?

Стол, за которым ты сидишь,
Кровать, в которой ты уснёшь,
Тетрадь, ботинки, пара лыж,
Тарелка, вилка, ложка, нож,
И каждый гвоздь,
И каждый дом,
И караваи хлеба —
Всё это сделано трудом,
А не свалилось с неба.

Выпиши слова. отвечающие на вопросы кто? что? в два столбика.
Родители, мать, дети, дочь, сын, бабушка, дед, отец, сыновья, племянники, сёстры, тётя.
Кто – мать, дочь, сын, бабушка, дед, отец, тётя.
Кто- родители, дети, сыновья, племянники, сёстры.

На какие вопросы отвечают эти слова? Напиши их с вопросами. Вспомни и расскажи правила их написания.
Ярославль, Волга, Москва, Ольга Сергеевна, Тарас, Валерий, Лена, Жучка, Пушок, Ока, Николай Иванович, Анна Михайловна.

Кто – Ольга Сергеевна, Тарас, Валерий, Лена, Жучка, Пушок, Николай Иванович, Анна Михайловна.
Что – Ярославль, Волга, Москва, Ока.

Напиши вопросы к словам.
Днём, лёд, ночью, лужи, солнце, воробьи, ярко, замёрзнет.

Когда -днём
Что-лёд
Когда- ночью
Что- лужи
Что-солнце
Кто – воробьи
Как-ярко
Что сделает – замёрзнет

Дополни тематические группы. Напиши, на какие вопросы они отвечают.
Образец: Моя семья: (кто?) мама, папа, брат.
Моя семья: мама,папа,сестра.
Домашние животные:папугай,сабака,кошка.
Деревья:
Учебные принадлежности:ручка,тетрадь,книга
Времена года:весна,лето,осень,зима
Явления природы: снег,ветер,дождь.

Գրել ինքնաստուգման վերաբերյալ 10 նմանատիպ հարց։

1)  Հաշվիր 5սմ, 8սմ , 9սմ և 3սմ կողմերով քառանկյան պարագիծը։
5սմ+8սմ +9սմ + 3սմ=25 սմ

2) Հաշվիր ուղղանկյան պարագիծը, եթե հայտնի է, որ նրա լայնության և երկարության գումարը 50 է։
50+50=100

3) Քառակուսու մակերեսը 9 քառակաուսի մետր է։ Գտի՛ր քառակուսու կողմը։
9=3×3

4) Քառակուսու մակերեսը 49 քառակաուսի մետր է։ Գտի՛ր քառակուսու կողմը։
49=7×7

5) Ո՞րն է այն վեցանիշ թիվը, որի տասնավորը 3 է, հազարավորը՝ 6, իսկ մյուս բոլոր թվանշանները՝ 7։
1) 733767

2)776737

3) 776537

6) Ո՞ր շարքում են թվերը դասավորված աճման կարգով․
1) 678, 569, 27,325,105
2) 100, 496,640, ,709, 1040
3) 560, 67, 9,64,1093,

7) Որքանո՞վ կմեծանա երկնիշ թիվը, եթե նրա գրությանը ձախից կցագրենք 8 թվանշանը։
1) 8- ով
2) 80 – ով
3) 800 – ով
4)8000- ով

8) 6765 < 67*5 արտահայտության մեջ աստղանիշի փոխարեն ո՞ր թիվը պետք է գրել, որ ստացվի ճիշտ անհավասարություն:

1) 6

2) 5

4) 4

5) 7

9) 9241-(340-40):2=9091
1) 340-40=300
2) 300: 2=150
3)9241-150=9091

10)  Հավասարակողմ եռանկյան պարագիծը 210դմ է։ Որքա՞ն է այդ եռանկյան կողմի երկարությունը։

210:3=70 դմ